Wat is hoogbegaafdheid
Hoogbegaafdheid is een asynchrone ontwikkeling, waarin hogere cognitieve vaardigheden en een grote intensiteit samengaan. De hierdoor ontstane innerlijke ervaringen creëren een bewustzijn, die kwalitatief afwijkt van de norm. Deze asynchronie neemt toe naarmate de intellectuele capaciteit hoger wordt.
(definitie Willem Kuipers)
Wat is de kern van hoogbegaafdheid?
Er zijn twee kenmerken die je meestal bij hoogbegaafden ziet:
- Hoogbegaafden kunnen op allerlei gebied en op diepgaande wijze processen doorzien.
- Hoogbegaafden kunnen vergaande verbanden leggen. Vaak verbanden die door anderen niet herkend worden.
Beide kenmerken kunnen hoogbegaafden op een ver bovengemiddeld niveau.
Om deze kenmerken uit te voeren op het niveau waarop hoogbegaafden dat doen, zijn vijf kenmerken belangrijk.
- Een hoge mate van creativiteit
- Een hoog doorzettingsvermogen
- Een hoge intelligentie (ca. 130 IQ punten of meer)
- Een hoge mate van gevoeligheid (hoogsensitiviteit)
- Een hoog niveau van bewustzijn
De eerste twee zijn echter alleen duidelijk aanwezig wanneer hoogbegaafden bezig zijn met iets wat hen boeit of waar zij hun zinnen op hebben gezet.
De hoge intelligentie hebben hoogbegaafden allemaal, maar omdat er zoveel verschillende leerstijlen en soorten intelligenties zijn en daar binnen het onderwijs nauwelijks rekening mee wordt gehouden, is de variatie in ontwikkeling erg groot.
De kenmerken van hoogsensitiviteit passen op iedere hoogbegaafde (tenzij er andere zaken meespelen zoals bijvoorbeeld autisme), wat niet wil zeggen dat iedere hoogsensitieve persoon hoogbegaafd is.
Het hoge bewustzijn brengt bijvoorbeeld een hoog rechtvaardigheidsgevoel en vaak de behoefte om de wereld te verbeteren. Daarnaast zijn hoogbegaafden vaak met spirituele of filosofische vragen bezig zoals ‘Wie ben ik?’ en ‘Waar kom ik vandaan?’.
Door de hoge gevoeligheid en het hoge bewustzijn mee te nemen, wordt hoogbegaafdheid minder ‘meetbaar’. De intelligentie is immers dan maar één van de vijf. Maar de eigenschappen zijn alle vijf onmiskenbaar aanwezig.
Intelligentie testen
De intelligentie meten door middel van een intelligentietest blijft een omstreden aspect. De maker van de IQ test WISC, de meest gebruikte test in Nederland, zegt zelf dat zijn test niet bedoeld is om hoogbegaafdheid mee aan te tonen en dat hij alleen bedoeld is voor metingen tot 130 IQ punten.
Hij wijst psychologen op hun eigen verantwoordelijkheid om geen conclusies te trekken die niet getrokken kunnen of mogen worden. Intelligentietesten zijn een momentopname en worden sterk beïnvloed door de omstandigheden waaronder ze gemaakt worden. In Nederland hebben wij de neiging om vooral te testen als het niet goed met iemand gaat. Als iemand niet lekker in zijn vel zit en er veel van afhangt, kan er nooit een optimaal resultaat worden neergezet.. Nemen we daarbij dat er ook nog grote verschillen zijn in algemene ontwikkeling tussen hoogbegaafden, de één groeit op in een zeer intellectueel, hoogopgeleid gezin, de ander in een gezin vol praktisch ingestelde mensen waarin vooral hard met de handen gewerkt wordt en alle variaties daar tussenin, dan wordt het beeld al helemaal anders. Dat meegenomen kan de intelligentietest nauwelijks als betrouwbare en zeker niet de enige graadmeter dienen.
Ben jij hoogbegaafd?
Wanneer je je thuis voelt in vrijwel alle kenmerken die op de kenmerkenlijst staan, dan is de kans heel groot dat je tot de hoogbegaafden hoort. Overigens ben ik echt nog nauwelijks mensen tegengekomen die dachten hoogbegaafd te zijn en dat achteraf niet bleken te zijn.